แล้วเต่าทะเลหล่ะ? : ผลสำรวจการใช้พลาสติก 2567

ภัทราภรณ์  พวงศรี

เพื่อร่วมรณรงค์การลดใช้พลาสติก เนื่องในวันสิ่งแวดล้อมโลก (World Environment Day) กรมอนามัยได้สำรวจ "อนามัยโพล" หัวข้อ "พฤติกรรมการใช้พลาสติก" ระหว่างวันที่ 23 – 31 พฤษภาคม 2567 เพื่อได้ข้อมูลสำหรับประกอบการสื่อสาร ประชาสัมพันธ์ เพื่อเสริมสร้างความรู้ด้านสุขภาพและผลกระทบจากการใช้พลาสติก และจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบายต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดยมีผู้ตอบแบบสำรวจจำนวน 402 คน สรุปผลดังนี้

1. ใน 1 วัน คุณใช้พลาสติกชนิดใดบ้าง ?
พฤติกรรมการใช้พลาสติกของผู้ตอบส่วนใหญ่ ตอบว่า ใน 1 วันมีการใช้พลาสติกประเภทถุงพลาสติกหูหิ้ว มากที่สุด ร้อยละ 72.64 รองลงมาคือขวดน้ำพลาสติก ร้อยละ 57.71 และหลอดพลาสติก ร้อยละ 43.53 ตามลำดับ ในขณะที่มีผู้ที่ตอบว่าใน 1 วัน ไม่ได้ใช้พลาสติกประเภทใดเลย เพียงร้อยละ 4.23 รายละเอียดดังตารางที่ 1

ตารางที่ 1 ใน 1 วัน คุณใช้พลาสติกชนิดใดบ้าง ?

1.1 ปริมาณพลาสติกที่ใช้ใน 1 วัน (เฉพาะผู้ที่ตอบว่าใช้พลาสติก)
จากผู้ตอบแบบสำรวจ 369 คน ที่ตอบว่ามีการใช้พลาสติก เมื่อถามถึงปริมาณพลาสติกที่ใช้ ใน 1 วัน พบว่า มีปริมาณการใช้พลาสติก ส่วนใหญ่ที่ 1-2 ชิ้น/วัน ร้อยละ 49.32 รองลงมาคือ 3-4 ชิ้น/วัน ร้อยละ 26.83 และ 5-6 ชิ้น/วัน ร้อยละ 17.07 และ 7 ชิ้น/วันขึ้นไป ร้อยละ 6.77 ตามลำดับ รายละเอียดดังตารางที่ 1.1 และภาพที่ 1

ภาพที่ 1 ร้อยละของผู้ที่ตอบ ถึงปริมาณการใช้พลาสติกแบบใช้แล้วทิ้ง ใน 1 วัน

2. คุณรับภาชนะพลาสติกที่ใช้ครั้งเดียวจากแหล่งใดบ้าง
ผู้ตอบแบบสำรวจส่วนใหญ่ ตอบว่ารับภาชนะพลาสติกที่ใช้ครั้งเดียว จากร้านสะดวกซื้อมากที่สุด ร้อยละ 42.79 รองลงมาคือ ร้านอาหาร ร้อยละ 42.04 ร้านกาแฟ และตลาด/รถพุ่มพวง มากเท่ากันที่ร้อยละ 33.83 ตามลำดับ ในขณะที่รับพลาสติกจากห้างสรรพสินค้า/ซุปเปอร์มาร์เก็ต เพียงร้อยละ 17.66 รายละเอียดดังตารางที่ 2

ตารางที่ 2  คุณรับภาชนะพลาสติกที่ใช้ครั้งเดียวจากแหล่งใดบ้าง

3. เมื่อคุณใช้พลาสติกเสร็จแล้ว คุณจัดการกับพลาสติกเหล่านั้นอย่างไร
ผู้ตอบแบบสำรวจส่วนใหญ่ ตอบว่าเมื่อใช้พลาสติกเสร็จแล้ว มีการจัดการพลาสติก โดยเก็บไว้ใช้/ขาย มากที่สุด ร้อยละ 63.43 รองลงมาคือ แยกทิ้งในถังที่จัดไว้ให้ ร้อยละ 39.30 ตามลำดับ ในขณะที่พบมีผู้ตอบว่าทิ้งรวมกับถังขยะทั่วไป ร้อยละ 28.86 และกำจัดด้วยการเผาบริเวณบ้าน ร้อยละ 3.73 รายละเอียดดังตารางที่ 3

ตารางที่ 3 เมื่อคุณใช้พลาสติกเสร็จแล้ว คุณจัดการกับพลาสติกเหล่านั้นอย่างไร

4. คุณช่วยลดขยะพลาสติกในแต่ละวันอย่างไรบ้าง
ผู้ตอบแบบสำรวจส่วนใหญ่ ตอบว่าได้มีส่วนช่วยลดขยะพลาสติก โดยการใช้ถุงผ้าใส่ของเมื่อไปตลาด ร้านค้า มากที่สุด ร้อยละ 66.92 รองลงมาคือ ใช้แก้วน้ำ ภาชนะส่วนตัวแทนการใช้พลาสติก ร้อยละ 64.68 และคัดแยกขยะพลาสติกเพื่อนำไปรีไซเคิล ร้อยละ 60.20 ตามลำดับ รายละเอียดดังตารางที่ 4

ตารางที่ 4  คุณช่วยลดขยะพลาสติกในแต่ละวันอย่างไรบ้าง

5. “พลาสติกเป็นสาเหตุหนึ่งของการปล่อยก๊าซเรือนกระจก สาเหตุของภาวะโลกเดือด" จริงหรือไม่
ผู้ตอบแบบสำรวจส่วนใหญ่ คิดว่าพลาสติกเป็นสาเหตุหนึ่งของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกและภาวะโลกเดือด จริง ร้อยละ 97.26 ในขณะที่มีผู้คิดว่า “ไม่จริง” ร้อยละ 2.74 รายละเอียดดังตารางที่ 5

ตารางที่ 5 พลาสติกเป็นสาเหตุหนึ่งของการปล่อยก๊าซเรือนกระจก สาเหตุของภาวะโลกเดือด" จริงหรือไม่

สรุปผลการสำรวจ

จากผลสำรวจอนามัยโพลประจำเดือนพฤษภาคม 2567 เรื่องพฤติกรรมการใช้พลาสติก พบว่า ในแต่ละวัน ถุงพลาสติกหูหิ้ว ถูกใช้มากที่สุด ร้อยละ 72.6 รองลงมาคือ ขวดน้ำพลาสติก ร้อยละ 57.7 และหลอดพลาสติก ร้อยละ 43.5 ตามลำดับ ในขณะที่มีผู้ที่ตอบว่าใน 1 วัน ไม่ได้ใช้พลาสติกประเภทใดเลย เพียงร้อยละ 4.2 เมื่อวิเคราะห์เฉพาะผู้ที่ตอบว่าใช้พลาสติกในแต่ละวัน พบว่ามีปริมาณการใช้พลาสติก ส่วนใหญ่ที่ 1-2 ชิ้นต่อวันร้อยละ 49.3 รองลงมาคือ 3-4 ชิ้น/วัน ร้อยละ 26.8 โดยส่วนใหญ่ได้รับภาชนะพลาสติกที่ใช้ครั้งเดียวจากร้านสะดวกซื้อ มากที่สุด ร้อยละ 42.8 รองลงมาคือ ร้านอาหาร ร้อยละ 42.0 ร้านกาแฟ และตลาด/รถพุ่มพวง มากเท่ากันที่ร้อยละ 33.8 ตามลำดับ ในขณะที่รับพลาสติกจากห้างสรรพสินค้า/ซุปเปอร์มาร์เก็ต เพียงร้อยละ 17.6 เมื่อถามถึงการจัดการกับพลาสติกที่ใช้แล้ว พบว่าส่วนใหญ่เก็บไว้ใช้/ขาย มากที่สุด ร้อยละ 63.4 รองลงมาคือ แยกทิ้งในถังที่จัดไว้ให้ ร้อยละ 39.3 ในขณะที่พบการทิ้งรวมกับถังขยะทั่วไป ร้อยละ 28.8 และกำจัดด้วยการเผาบริเวณบ้าน ร้อยละ 3.7

สำหรับพฤติกรรมที่พึงประสงค์ในการช่วยลดขยะพลาสติกในแต่ละวัน ที่พบมากที่สุด 3 อันดับแรก คือ การใช้ถุงผ้าใส่ของเมื่อไปตลาด ร้านค้า ร้อยละ 66.9 ใช้แก้วน้ำ ภาชนะส่วนตัว แทนการใช้พลาสติก ร้อยละ 64.7 และคัดแยกขยะพลาสติกเพื่อนำไปรีไซเคิล ร้อยละ 60.2 ตามลำดับ รวมทั้งมีผู้ที่คิดว่า “พลาสติกเป็นสาเหตุหนึ่งของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกและสาเหตุของภาวะโลกเดือด” ที่ร้อยละ 97.26 ในขณะที่มีผู้คิดว่า “ไม่จริง” ร้อยละ 2.74

ข้อเสนอจากผลการสำรวจ

จากผลการสำรวจอนามัยโพล มีข้อเสนอให้ สำนักอนามัยสิ่งแวดล้อม และกองส่งเสริมความรอบรู้และสื่อสารสุขภาพ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง นำข้อมูลไปใช้ประโยชน์ ดังนี้

1) จากผลการสำรวจอนามัยโพล พบข้อมูลสำคัญที่เกี่ยวข้องกับการใช้พลาสติกและการจัดการขยะพลาสติกของประชาชน โดยพบว่าประชาชนนิยทใช้ถุงพลาสติกหูหิ้ว ใช้ขวดน้ำพลาสติก และหลอดพลาสติก โดยปริมาณการใช้พลาสติกส่วนใหญ่อยู่ที่ 2 ชิ้นต่อวัน (ร้อยละ 31) ในขณะที่พบการจัดการขยะพลาสติกมีการทิ้งรวมกับขยะทั่วไป และเผาบริเวณบ้าน ดังนั้น จึงควรมีการรณรงค์ให้ประชาชนลดการใช้พลาสติก โดยสื่อสารให้ความรู้เกี่ยวกับผลกระทบต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อม แนะนำวิธีการลดการใช้พลาสติก และรณรงค์ให้งดเผาขยะพลาสติกเนื่องจากก่อให้เกิดมลพิษที่อันตรายต่อสุขภาพ รวมทั้งวิธีการเก็บไว้ใช้/ขายที่ถูกต้องเพื่อใม่ให้เป็นแหล่งเพาะพันธ์แมลงนำโรค

2) จากผลโพลพบว่าประชาชนส่วนใหญ่มีความตระหนักรู้ เกี่ยวกับปัญหาขยะพลาสติกที่เป็นสาเหตุของภาวะโลกเดือด โดยนิยมใช้ถุงผ้าใส่ของ ใช้แก้วน้ำ/ภาชนะส่วนตัวแทน และมีการคัดแยกขยะพลาสติกเพื่อรีไซเคิล ซึ่งแหล่งที่ได้รับพลาสติกที่พบมากที่สุดคือได้จากร้านสะดวกซื้อ ร้านอาหาร ร้านกาแฟ ตลาด/รถพุ่มพวง ดังนั้นจึงควรมีมาตรการให้สถานประกอบการเหล่านี้มีการลดการใช้ถุงพลาสติก เช่น ขอความร่วมมือจากสถานประกอบการ มีส่วนร่วมในลดการใช้พลาสติก เช่น ส่งเสริมการใช้ถุงผ้าโดยให้ส่วนลดหรือบริการฟรี ลดใช้พลาสติกห่ออาหาร รณรงค์ให้ลูกค้าคัดแยกขยะพลาสติก เป็นต้น

3) เนื่องในวันสิ่งแวดล้อมโลก (World Environment Day) วันที่ 5 มิถุนายน มีธีมว่า "ความหลากหลายทางชีวภาพ กู้วิกฤติชีวิตโลก (Many Species One Planet One Future)" เสนอให้สำนักอนามัยสิ่งแวดล้อม นำผลสำรวจอนามัยโพลไปเป็นข้อมูลประกอบการสื่อสารให้ความรู้ และจัดกิจกรรมลดการใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียว โดยการเน้นย้ำถึงผลเสียของพลาสติกต่อสิ่งแวดล้อม ส่งเสริมการใช้ถุงผ้าหรือภาชนะส่วนตัวแทนพลาสติกแบบใช้ครั้งเดียว และให้ความรู้เกี่ยวกับการรีไซเคิล โดยสอนวิธีการคัดแยกขยะพลาสติกเพื่อนำไปรีไซเคิล เป็นต้น

ความร่ววมือโดย สำนักอนามัยสิ่งแวดล้อม

	Writer
	ภัทราภรณ์ พวงศรี

	Editor
	สุนิสา มะลิวัลย์

	Executive Editor
	เบญจวรรณ ธวัชสุภา

	Data Developer
	สุธาสินี จันส่ง

	Content Creater & Web Design
	วิษณุ ศรีวิไล
	มนุษย์ผู้เชื่อวันพีซมีจริง