เที่ยวสงกรานต์อย่างไร...ให้ปลอดภัย ใส่ใจผู้สูงวัย

ภัทราภรณ์ พวงศรี

      จากผลการสำรวจอนามัยโพล เรื่อง “เที่ยวสงกรานต์อย่างไรให้ปลอดภัย ใส่ใจผู้สูงวัย” สำรวจระหว่างวันที่ 1 – 30 เมษายน 2568  มีผู้ตอบจำนวน 167 คน พบว่า กิจกรรมที่นิยมมากที่สุดในช่วงเทศกาลสงกรานต์ ได้แก่ การรดน้ำดำหัวและรับประทานอาหารร่วมกับครอบครัว ร้อยละ 56 การไปวัดทำบุญ ร้อยละ 49 และการพักผ่อนอยู่ที่บ้าน ร้อยละ 42 ขณะเดียวกัน ผู้ตอบแบบสำรวจส่วนใหญ่ มีความกังวลต่ออุบัติเหตุทางถนนมากที่สุด ร้อยละ 66 รองลงมาคือ สภาพอากาศร้อนและฮีทสโตรก ร้อยละ 47 และปัญหาเกี่ยวกับการเล่นน้ำ ดื่มสุรา และทะเลาะวิวาท ร้อยละ 41

          นอกจากนี้ ผู้ตอบส่วนใหญ่ระบุว่าครอบครัวมีผู้สูงอายุที่มีสุขภาพดีและสามารถดูแลตนเองได้ ร้อยละ 57 รองลงมาคือ มีผู้สูงอายุที่มีโรคเรื้อรังและต้องรับประทานยาประจำ ร้อยละ 38 ไม่มีผู้สูงอายุในครอบครัว ร้อยละ 21 และมีผู้สูงอายุที่ป่วยติดเตียง ร้อยละ 12 สำหรับกิจกรรมที่นิยมทำร่วมกับผู้สูงอายุในช่วงสงกรานต์ ได้แก่
การรับประทานอาหารร่วมกัน ร้อยละ 63 การรดน้ำดำหัว ร้อยละ 49 และการไปวัดทำบุญ สรงน้ำพระ ร้อยละ 46

          ทั้งนี้ผู้ตอบแบบสำรวจส่วนใหญ่มีความกังวลเกี่ยวกับการเจ็บป่วยและการช่วยเหลือตนเองไม่ได้ เมื่อเข้าสู่วัยสูงอายุ ร้อยละ 60 รองลงมาคือ ความกังวลเรื่องการเจ็บป่วยรุนแรงจนติดเตียง ร้อยละ 53 และเรื่องข้อจำกัดด้านสวัสดิการภาครัฐ เช่น ค่ารักษาพยาบาล ร้อยละ 38 โดยส่วนใหญ่มีสิทธิการรักษาพยาบาลภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า (สิทธิบัตรทอง) ร้อยละ 48 ได้รับการคัดกรองสุขภาพจาก อสม. นักบริบาลท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุข ร้อยละ 36 นอกจากนี้พบว่าบริการสุขภาพที่ผู้สูงอายุได้รับบริการน้อยที่สุดคือ ได้ใส่ฟันเทียมหรือรากฟันเทียมเพียงร้อยละ 4 และได้รับแว่นสายตา เพียงร้อยละ 5 อย่างไรก็ตาม มีกลุ่มที่ไม่ได้รับบริการด้านสุขภาพใด ๆ ร้อยละ 19 ขณะเดียวกัน ความคาดหวังต่อภาครัฐส่วนใหญ่อยู่ที่การสนับสนุนด้านสิทธิประโยชน์และการเข้าถึงบริการสุขภาพ ร้อยละ 75 รองลงมาคือ เงินช่วยเหลือผู้สูงอายุ ร้อยละ 66 และการเยี่ยมเยียนกรณีขาดผู้ดูแล ร้อยละ 35

ข้อเสนอจากผลการสำรวจ

จากผลการสำรวจอนามัยโพล มีข้อเสนอให้สำนักอนามัยผู้สูงอายุ กองส่งเสริมความรอบรู้และสื่อสารสุขภาพ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง นำผลสำรวจอนามัยโพลไปใช้ประโยชน์ดังนี้

   1. ใช้ข้อมูลเพื่อการสื่อสารสร้างความรอบรู้ด้านสุขอนามัยและอนามัยสิ่งแวดล้อม

• สำหรับการท่องเที่ยวโดยเฉพาะช่วงเทศกาลวันสงกรานต์ เสนอให้กองส่งเสริมความรอบรู้และสื่อสารสุขภาพ เน้นการสื่อสารคำแนะนำการปฏิบัติตนด้านสุขอนามัยและป้องกันโรคเมื่อพบปะรวมญาติ ทานอาหารร่วมกัน จัดทำคำแนะนำเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพในสภาพอากาศร้อน โดยเฉพาะสำหรับผู้สูงอายุและเด็ก เพื่อลดความกังวลของประชาชน
• เพื่อเตรียมตัวรองรับสังคมสูงวัยในอนาคต จากผลสำรวจอนามัยโพลพบว่า ประชาชน เกือบร้อยละ 60 มีความกังวลกับสังคมสูงวัย โดยเฉพาะเรื่อง การเจ็บป่วยและการช่วยเหลือตนเองไม่ได้ เมื่อเข้าสู่วัยสูงอายุ ดังนั้น ควรให้ความรู้คำแนะนำในการดูแลสุขภาพเพื่อเตรียมพร้อมก่อนสูงวัยโดยเฉพาะเรื่องการดูแลสุขภาพตั้งแต่วัยทำงาน

   2. การวางแผนเพื่อเพิ่มพัฒนาประสิทธิภาพในการดำเนินงาน ได้แก่ การพัฒนาบริการการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ ในเรื่องที่ผู้ตอบอยากให้อยากให้ภาครัฐช่วยเรื่องการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุมากที่สุด เช่น การสนับสนุนด้านสิทธิประโยชน์และการเข้าถึงบริการสุขภาพ โดยกรมอนามัย ควรวางแผนขับเคลื่อนการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุให้ครอบคลุมจำนวนมากขึ้นในประเด็นบริการใส่ฟันเทียมหรือรากฟันเทียม และแว่นสายตา

    3. ประสานการดำเนินงานในระดับพื้นที่ ส่งเสริมความร่วมมือกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หน่วยบริการสุขภาพ และภาคเอกชนในการดูแลผู้สูงอายุอย่างรอบด้าน โดยจัดบริการตรวจสุขภาพเชิงรุก เยี่ยมบ้านผู้สูงวัยที่ขาดผู้ดูแล และสนับสนุนกิจกรรมร่วมครอบครัวช่วงเทศกาล เพื่อเสริมสร้างสุขภาวะและลดความเสี่ยงเจ็บป่วย

โดย คณะทำงานขับเคลื่อนอนามัยโพล ปีงบประมาณ 2568

กองประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ

30 เมษายน 2568

	Writer
	ภัทราภรณ์ พวงศรี

	Editor
	สุนิษา มะลิวัลย์

	Executive Editor
	เบญจวรรณ ธวัชสุภา

	Graphic
	วิษณุ ศรีวิไล
	มนุษย์ผู้เชื่อวันพีซมีจริง