ส้วมสาธารณะกับผู้คน : ผลการสำรวจอนามัยโพลเดือนตุลาคม 2566

     ผลการสำรวจ Anamai Poll “ความคิดเห็นต่อการใช้ส้วมสาธารณะของประชาชน” พบว่า ผู้ตอบแบบสำรวจส่วนใหญ่นิยมใช้บริการส้วมสาธารณะในห้างสรรพสินค้าบ่อยที่สุด รองลงมาคือ ในสถานีบริการน้ำมันเชื้อเพลิง และในสถานที่ทำงาน ซึ่งสอดคล้องกับผลการสำรวจ ที่ผู้ตอบแบบสำรวจส่วนใหญ่คิดว่าส้วมสาธารณะที่น่าใช้บริการมากที่สุด คือ ส้วมสาธารณะในห้างสรรพสินค้า สถานีบริการน้ำมันเชื้อเพลิง และสถานที่ทำงาน เช่นกัน
     สำหรับความคิดเห็นต่อการปรับปรุงส้วมสาธารณะ ผู้ตอบแบบสำรวจส่วนใหญ่อยากให้ปรับปรุงส้วมสาธารณะในตลาดสดมากที่สุด ร้อยละ 66.85 รองลงมาคือ ส้วมริมทางสาธารณะ ร้อยละ 41.71 และส้วมในสวนสาธารณะ ร้อยละ 38.73 ตามลำดับ เมื่อนำมาเปรียบเทียบกับผลสำรวจอนามัยโพลในปีที่ผ่านมา ระหว่างวันที่ 14 - 21 ตุลาคม 2565 ผู้ตอบจำนวน 3,716 คน พบว่ามีความสอดคล้องกัน โดยส้วมสาธารณะที่ประชาชนเห็นว่าควรปรับปรุงมากที่สุด 3 อันดับแรก คือ ส้วมในตลาดสดร้อยละ 68.68 รองลงมา คือ สวนสาธารณะ ร้อยละ 39.85 และส้วมริมทางสาธารณะ ร้อยละ 38.48
     ทั้งนี้ ผู้ตอบแบบสำรวจมีข้อเสนอต่อสถานที่ที่ยังไม่มีส้วมสาธารณะ และควรจัดให้มีส้วมสาธารณะไว้บริการ ได้แก่ ตลาดนัด งานเทศกาลประจำปี ถนนทางหลวงที่มีระยาว ศาลาที่พักรอรถโดยสาร สถานนีรถไฟฟ้า หรือรถไฟใต้ดิน นอกจากนี้อยากให้เพิ่มจำนวนส้วมสาธารณะในสวนสาธารณะ ตลาดสด สถานที่ราชการ และแหล่งท่องเที่ยวบางแห่ง สำหรับประเด็นที่อยากให้พัฒนาและปรับปรุงส้วมสาธารณะมากที่สุด คือเรื่องความสะอาด ถึงร้อยละ 90.35 รองลงมาคือ เรื่องกลิ่น การระบายอากาศ มีน้ำชำระล้างที่สะอาด พื้นแห้งไม่ลื่น และมีกลอนประตูที่อยู่ในสภาพดี ตามลำดับ
สำหรับพฤติกรรมการใช้ส้วม เมื่อต้องใช้บริการส้วมสาธารณะที่เป็นโถส้วมแบบนั่งราบ (ชักโครก) พบว่าผู้ตอบส่วนใหญ่ มีพฤติกรรมการใช้ส้วมที่ถูกต้อง คือ กดชักโครกทุกครั้งหลังใช้ส้วม และล้างมือทุกครั้งหลังใช้ส้วม ร้อยละ 82.68 และ 81.94 ตามลำดับ ทั้งนี้พบว่า มีผู้ที่ตอบว่าเช็ดที่รองก่อนนั่งบนโถส้วม (ชักโครก) ร้อยละ 82.68 และมีผู้ที่มีพฤติกรรมการใช้ส้วมที่ไม่ถูกต้อง คือ ขึ้นไปเหยียบบนโถส้วมนั่งราบ (ชักโครก) ที่ร้อยละ 6.89 ซึ่งอาจก่อให้เกิดอุบัติเหตุได้
     สำหรับเรื่องความรอบรู้เกี่ยวกับวันส้วมโลก พบว่า ผู้ตอบแบบสำรวจส่วนใหญ่ ตอบถูกต้องว่าวันที่ 19 พฤศจิกายนของทุกปีเป็นวันส้วมโลก ร้อยละ 90.52 โดยมีเพียงร้อยละ 9.48 ที่ยังตอบผิดเป็นวันอื่น

     ข้อเสนอจากผลการสำรวจ Anamai Poll “ความคิดเห็นต่อการใช้ส้วมสาธารณะของประชาชน”
     1. กรมอนามัย โดยสำนักอนามัยสิ่งแวดล้อม กองส่งเสริมความรอบรู้และสื่อสารสุขภาพ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง นำผลการสำรวจอนามัยโพล ในส่วนข้อมูลพฤติกรรมและความคิดเห็นของประชาชนไปประกอบการวางแผนในการพัฒนาส้วมสาธารณะไทย และเป็นข้อมูลประกอบเพื่อการสื่อสารสร้างความรอบรู้ด้านสุขอนามัย เพื่อการปรับพฤติกรรมการใช้ส้วมที่ถูกต้องได้ โดยเฉพาะผลการสำรวจที่ประชาชนอยากให้ปรับปรุงและพัฒนาส้วมสาธารณะมากที่สุด ได้แก่ ส้วมสาธารณะในตลาดสด และส้วมริมทางสาธารณะ รวมไปถึงเรื่องของความสะอาด กลิ่นและการระบายอากาศ เพื่อให้ประชาชนได้เข้าถึงส้วมที่สะอาดได้มาตรฐาน เพียงพอ และปลอดภัย
     2. ทั้งนี้ พบว่า มีพฤติกรรมการใช้ส้วมที่ไม่ถูกต้อง ได้แก่ การขึ้นเหยียบฝาชักโครก และนั่งขับถ่ายโดยไม่สัมผัสที่รองนั่ง ที่ต้องมีการสื่อสาร สร้างความเข้าใจให้ประชาชนมีพฤติกรรมที่ถูกต้องถึงสิ่งที่ควรระวัง เมื่อใช้ส้วมสาธารณะ หรือ การใช้ส้วมที่ปลอดภัย เป็นต้น
     3. กรมอนามัย โดยสำนักอนามัยสิ่งแวดล้อม จัดกิจกรรม “วันส้วมโลก” โดยขอความร่วมมือผู้ประกอบการทุกแห่งร่วมกันพัฒนาและปรับปรุงส้วมสาธารณะของไทยให้ได้มาตรฐาน และเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยว และสร้างภาพลักษณ์ที่ดีให้กับประเทศไทย และสื่อสารสร้างความรอบรู้ให้ประชาชนที่ใช้บริการ ให้ความร่วมมือในการรักษาความสะอาดของส้วม และที่สำคัญคือต้องมีพฤติกรรมการใช้ส้วมที่ถูกต้อง คือ ไม่ขึ้นไปเหยียบบนโถส้วมแบบนั่งราบเพื่อความปลอดภัย ไม่ทิ้งวัสดุอื่นใดนอกจากกระดาษชำระลงในโถส้วม ราดน้ำหรือกดชักโครกทุกครั้งหลังการใช้ส้วม และล้างมือทุกครั้งหลังการใช้ส้วม”