ภัทราภรณ์ พวงศรี

      กรมอนามัย ได้ดำเนินการสำรวจอนามัยโพล เรื่อง “ฟ.ฟัน สะอาดยัง ?” เพื่อศึกษาสถานการณ์และประเมินพฤติกรรมการแปรงฟันของประชาชน หลังจากการประชาสัมพันธ์ และการขับเคลื่อนกิจกรรมส่งเสริมการดูแลสุขภาพช่องปากภายใต้โครงการ "Brush & Bright” รวมทั้งเพื่อให้ได้ข้อมูลประกอบการวางแผนและสื่อสารเพื่อสร้างความรอบรู้ในการดูแลและทำความสะอาดช่องปาก โดยสำรวจระหว่างวันที่ 1 พฤษภาคม – 10 มิถุนายน  2568  มีผู้ตอบ 972 คน สรุปผลการสำรวจ ดังนี้

      จากผลอนามัยโพล พบว่า ผู้ตอบส่วนใหญ่แปรงฟันในช่วงเช้าเป็นประจำทุกวัน มากที่สุด ที่ร้อยละ 82.20 รองลงมา คือแปรงฟันทุกวันก่อนนอน ร้อยละ 76.44 โดยเมื่อถามถึงระยะเวลาในการแปรงฟัน พบว่าส่วนใหญ่แปรงฟันนานตั้งแต่ 2 นาทีขึ้นไป ร้อยละ 85.80 ในขณะที่แปรงฟันน้อยกว่า 2 นาที พบร้อยละ 14.20 สำหรับ    ยาสีฟันที่ใช้ ส่วนใหญ่ตอบว่ามีส่วนผสมของฟลูออไรด์ ร้อยละ 98.46 ขณะที่ร้อยละ 1.13 ไม่ทราบว่ามีส่วนผสมของฟลูออไรด์ และมีเพียงร้อยละ 0.41 ที่ระบุว่ายาสีฟันที่ใช้ไม่มีฟลูออไรด์ สำหรับอุปกรณ์เสริมในการทำความสะอาดช่องปาก พบว่า ส่วนใหญ่ร้อยละ 75.41 ใช้อุปกรณ์เสริม ซึ่งที่นิยมใช้มากที่สุดคือ น้ำยาบ้วนปาก ร้อยละ 56.58 รองลงมา คือ ไหมขัดฟัน ร้อยละ 51.95 และแปรงซอกฟัน ร้อยละ 31.79 ตามลำดับ อย่างไรก็ตาม มีผู้ที่ไม่ได้ใช้อุปกรณ์เสริมในการทำความสะอาดช่องปาก ร้อยละ 24.59

สำหรับพฤติกรรมหลังแปรงฟัน พบว่า ส่วนใหญ่ร้อยละ 49.69 ระบุว่าโดยปกติจะรอ 30 นาทีถึง 1 ชั่วโมงหลังแปรงฟัน ก่อนที่จะรับประทานอาหารหรือดื่มน้ำ รองลงมา คือรอตั้งแต่ 2 ชั่วโมงขึ้นไป คิดเป็นร้อยละ 22.22 ในขณะที่ มีผู้ที่ตอบว่ารอน้อยกว่า 30 นาที ร้อยละ 18.52 ตามลำดับ

ข้อเสนอจากผลการสำรวจ

          จากผลสำรวจอนามัยโพล ประจำเดือนพฤษภาคม 2568  มีข้อเสนอต่อสำนักทันตสาธารณสุข และกองส่งเสริมความรอบรู้และสื่อสารสุขภาพ กรมอนามัย เพื่อนำผลอนามัยโพลไปใช้ประโยชน์ ดังนี้  

1. เป็นข้อมูลประกอบเพื่อการวางแผนเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการดำเนินงาน ซึ่งจากผลอนามัยโพลพบมีผู้ที่ไม่ได้ใช้อุปกรณ์เสริมในการทำความสะอาดช่องปาก ร้อยละ 24.59 (หรือ 1 ใน 4 ของผู้ตอบ) ดังนั้น จึงควรวางแผนให้มีกิจกรรมส่งเสริมความรู้ความเข้าใจและส่งเสริมการใช้อุปกรณ์เสริมในการทำความสะอาดช่องปากอย่างถูกวิธี หรือมีชุดสาธิตวิธีการใช้อุปกรณ์และผลิตภัณฑ์ต่างๆ ในการทำความสะอาดช่องปากในชุดอุปกรณ์สุขภาพที่มีการแจกจ่ายในโครงการส่งเสริมสุขภาพต่าง ๆ เพื่อเพิ่มการเข้าถึงและให้การดูแลสุขภาพช่องปากเป็นไปอย่างทั่วถึง
2. เป็นข้อมูลประกอบเพื่อการสื่อสาร สร้างความรอบรู้ในการทำความสะอาดช่องปาก โดยยึดหลัก 2-2-2 เน้นการให้ความรู้เรื่องความสำคัญของการแปรงฟันวันละ 2 ครั้ง (เช้า-ก่อนนอน) ด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ และให้ทราบประโยชน์ของการแปรงฟันให้นานอย่างน้อย 2 นาที เนื่องจากพบผู้ที่แปรงฟันนานน้อยกว่า 2 นาที ร้อยละ 14.20 และความจำเป็นที่ควรเว้นระยะเวลาในการทานอาหารและดื่มเครื่องดื่มหลังแปรงฟันอย่างน้อย 2 ชั่วโมง เนื่องจากพบว่ามีผู้ที่เว้นระยะเวลาได้นานกว่า 2 ชั่วโมงขึ้นไปเพียงร้อยละ 22.22 โดยควรใช้สื่อประชาสัมพันธ์ที่เข้าใจง่าย เช่น อินโฟกราฟิก คลิปสั้น และประชาสัมพันธ์ความสำคัญของฟลูออไรด์ในยาสีฟัน และวิธีสังเกตฉลากผลิตภัณฑ์ เพื่อให้ประชาชนสามารถเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์ได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม

โดย คณะทำงานขับเคลื่อนอนามัยโพล ปีงบประมาณ 2568

สำนักทันตสาธารณสุข ร่วมกับ กองประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ

12 มิถุนายน 2568

	Writer
	ภัทราภรณ์ พวงศรี

	Editor
	สุนิษา มะลิวัลย์

	Executive Editor
	เบญจวรรณ ธวัชสุภา

	Graphic
	วิษณุ ศรีวิไล
	มนุษย์ผู้เชื่อวันพีซมีจริง